De afgelopen twee jaar hebben vijf steden en vier departementen samengewerkt aan vernieuwingen in het sociaal domein.1Het bevorderen van het kostenbewustzijn was een belangrijke doelstelling, zowel bij sociaal werkers in het wijkteam als bij gemeenten. Wat heeft dat opgeleverd?
Over de doelstelling, opzet en inhoud van de City Deal zijn in dit blad al meerdere artikelen van stedelijk projectleiders verschenen.2 Op basis van een analyse van knelpunten in honderd casussen waar sociaal werkers in de wijk- en buurtteams tegenaan lopen3, zijn in 2017 in verschillende wijken experimenten gedaan in de City Deal-steden. Uitgangspunt daarbij was het in staat stellen van wijkteams om maatwerk te leveren, waarbij ook een afweging wordt gemaakt tussen de kosten en de (maatschappelijke) baten. Dus niet het vigerende regelsysteem als leidraad, maar een bredere afweging waarbij gebruik is gemaakt van een driehoek met de waarden legitimiteit, rendement en betrokkenheid.4 Op dit moment wordt de City Deal geëvalueerd door het Verwey-Jonker Instituut. De rapportage verschijnt later deze maand (feb. 2018). In dit artikel houden wij een pleidooi voor het verkrijgen van meer inzicht in data per gemeente, het liefst op het niveau van de wijk. Niet omdat financiële sturing belangrijker is dan de kwaliteit van de ondersteuning, maar omdat het onze overtuiging is dat meer transparantie in de uitgaven betere dienstverlening oplevert. Wij nemen u mee aan de hand van een aantal leerervaringen uit het afgelopen jaar.
Verbazing
Met enige moeite heeft een aantal City Deal-steden inzichtelijk gekregen wat de kosten per huishouden zijn van de huidige, reguliere manier van ondersteunen. Als wijkteams en gemeenten dat inzicht eenmaal hebben, is de reactie meestal één van verbazing over de hoogte. Zeker als bij multiproblematiek over meerdere jaren wordt gekeken. Bedragen van meer dan 100.000 euro per jaar aan ondersteuning van een bijstandsmoeder met kinderen zijn geen uitzondering, desondanks leven de kinderen in armoede. Een verwarde dak- en thuisloze die voor 80.000 euro jaar in jaar uit wordt ondersteund. En alsnog geen vat heeft op zijn/haar psychische problematiek en daardoor geen zicht heeft op een stabieler leven. Deze verbazing is een belangrijke aanleiding voor het zoeken naar alternatieven in een (complexe) casus. En alternatieven werden gevonden in de City Deal-steden. Meestal in de vorm van het stimuleren van algemene voorzieningen in de wijk, niet via aanbesteding, maar door subsidiëring van bestaande voorzieningen.5 Maar ook door meer snelheid in oplossingen te brengen (door echt mandaat te geven aan wijkteamprofessionals), waardoor problemen minder snel escaleren en oplopende maatschappelijke kosten worden voorkomen.
