‘Die nieuwe wet: voer hem zo snel mogelijk in.’ Een hartekreet van Ferd Crone, burgemeester van Leeuwarden. Burgemeesters worden aangesproken door burgers die ten einde raad zijn en hulp zoeken voor een kind of ouder die zorg mijdt. De nieuwe Wet verplichte ggz biedt mogelijkheden om in te grijpen voor het te laat is.
Crone sprak eind oktober als voorzitter van de G32 en als burgemeester op de rondetafel van de Tweede Kamer1 over het wetsvoorstel Wet verplichte ggz (Wvggz)2. Burgemeesters voeren de daarin opgenomen crisismaatregel uit en de nieuw voorgestelde observatiemaatregel (zie kader ‘De Wvggz regelt drie maatregelen voor verplichte zorg’ op p. 16). B&W moeten ervoor zorgen dat meldingen voor het aanvragen van een zorgmachtiging in behandeling genomen worden. De wet kent een lange voorgeschiedenis: het eerste voorstel dateert uit 2010. Volgens Crone is het terecht dat zorgvuldigheid boven snelheid gaat: ‘Het gaat hier wel over mensenrechten, je beneemt iemand zijn vrijheid. Dat moet natuurlijk met alle waarborgen worden omkleed. Maar nu ligt er een wet waarmee wij als burgemeesters goed uit de voeten kunnen, met als uitgangspunt: eerst kijken of een vorm van vrijwillige hulp mogelijk is en pas in het uiterste geval kiezen voor verplichte zorg, en pas als het niet anders kan in een instelling. Met deze wet kunnen we wanhopige familieleden helpen en een passende vorm van zorg regelen. Dus snelheid bij invoering is geboden, want wij hebben die wet gewoon nodig om mensen tegen zichzelf te beschermen en te voorkomen dat er schade aan anderen wordt toegebracht. De wet vult het grijze gebied tussen vrij en niet behandeld worden of opsluiten.’
Twee nieuwe wetten
De wet Bopz (Bijzondere opname psychiatrische ziekenhuizen) wordt vervangen door de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) die verplichte zorg regelt voor psychiatrische patiënten, en de Wet zorg en dwang (WZD) die gaat over onvrijwillige zorg voor psychogeriatrische patiënten en personen met een verstandelijke handicap. De hoofddoelstelling van beide nieuwe wetten zijn dezelfde als de wet Bopz: het afwenden van gevaar voor personen of goederen en het bieden van zorg en behandeling aan patienten die zorg of hulp behoeven, waarbij hun lichamelijke integriteit en hun persoonlijke vrijheid zoveel mogelijk moeten worden gerespecteerd.3
