Bijna één op de vijf Nederlandse huishoudens heeft problematische schulden of een risico daarop.1De kosten van schuldenproblematiek zijn groot. Zowel voor de maatschappij als voor het individu. Hoe eerder burgers met financiële problemen worden geholpen, hoe beter. Toch melden zij zich pas vijf jaar na het ontstaan van de eerste schuld bij schuldhulpverlening.2
Schulden leiden vaak tot een gevoel van onmacht. Eenmaal flink in de schulden neemt de problematiek doorgaans alleen nog maar toe. Schulden zelf zijn vervelend, maar de bijkomende incassokosten, de doorwerking op tekorten in het huishoudbudget en de grote stress die deze zaken met zich meebrengen maken dat veel mensen de draad van het eigen leven kwijtraken. Op eigen kracht de situatie oplossen is slechts een enkeling gegeven. Het Nederlandse incassosysteem is zo ingericht dat kleine schulden eenvoudig kunnen uitgroeien tot grote schulden.3 Vroegsignalering biedt een oplossing. Randvoorwaardelijk aan effectieve vroegsignalering is dat we weten welke signalen belangrijk zijn én welke interventies effectief. Kennis delen en evalueren zijn daarom van essentieel belang. Bij vroegsignalering wordt er veel geïnvesteerd in het verkrijgen van de signalen, een zeer belangrijk element. Dat vragen over privacy de discussie vaak beheersen, is om die reden dan ook begrijpelijk. De onlangs uitgebrachte ‘Handreiking vroegsignalering schulden en bescherming van persoonsgegevens’ van PBLQ geeft antwoord op de privacy-vraag. Hoog tijd voor extra aandacht voor de twee eigenlijke centrale vragen: welke signalen zijn relevant? En: hoe komt het contact tot stand? Ofwel, welke signalen moeten we combineren en wat maakt dat de ene professional die contact probeert te leggen wel binnenkomt en de andere niet?
Puzzel
De vraag welke signalen relevant zijn is niet generiek te beantwoorden. Het hangt vooral samen met de vraag naar het te bereiken doel van een project en wie bereikt moeten worden. Met andere woorden wanneer is een project succesvol? Als er tien, honderd of duizend mensen zijn bereikt? En is bereikt genoeg of moeten de schulden ook duurzaam opgelost zijn?
