Als je voor techniek kiest, dan moet je het niet erg vinden om gepest te worden. Dat zei een meisje uit groep 5 tijdens een sessie met mijn collega’s. Het laat zien hoe sterk de vooroordelen zijn, bij jonge kinderen al, over welke beroepen mannen of welke beroepen vrouwen zouden moeten uitoefenen.
Minder meiden kiezen bèta, techniek of IT
Kinderen die een keuze voor een studie of beroep moeten maken, nemen die vooroordelen mee bij hun besluit. Meiden kiezen veel minder vaak dan jongens voor een baan in bèta, techniek en IT; uiteindelijk is maar 16% van de werknemers in deze sector vrouw. En dat is jammer, want het zijn sectoren die kansrijk zijn en een goed salaris bieden. Het staat kansengelijkheid in de weg.
Niet alleen eigen vooroordelen spelen een rol. Ook die van anderen. Uit een onderzoek dat we vanuit VHTO deden bleek dat je als meisje een kleinere kans hebt om een positief advies te krijgen voor een techniekprofiel.
Ik maakte het zelf ook mee toen ik op de middelbare school het profiel Natuur & Techniek wilde kiezen. De decaan raadde me het af omdat mijn interesse daar niet zou liggen, terwijl ik die interesse wel had. Uiteindelijk heb ik mijn hart gevolgd en jarenlang ben ik werkzaam geweest in de chemische sector.
Girls’ Day
In het adviesrapport ‘Vrij voorsorteren voor later’ onderzochten we in hoeverre de keuzebegeleiding op middelbare scholen een rol kan spelen bij het doorbreken van mannen- en vrouwenberoepen. Dit rapport overhandigden we tijdens Girls’ Day aan minister Dijkgraaf. Hij stuurde het rapport ook naar de Tweede Kamer. Tijdens Girls’ Day openen door heel Nederland bèta-, technische, IT-bedrijven én technische of IT-afdelingen van bedrijven hun deuren voor meisjes van 10 tot 15 jaar. De meisjes kunnen deelnemen aan interessante activiteiten, maken kennis met vrouwelijke medewerkers en leren meer over bèta/technische werkzaamheden.
We keken naar dit keuzeproces op middelbare scholen omdat dit het eerste moment is waarop kinderen voorsorteren naar een beroep. Als je kiest voor een profiel Zorg & Welzijn (op vmbo) of een profiel Cultuur & Maatschappij (op havo of vwo), is het lastig om daarna nog een technische studie te kiezen. Om je een idee te geven: 87% van de leerlingen die binnen vmbo-gl Zorg&Welzijn kiest, is een meisje. 78% van de leerlingen die op de havo C&M kiest, is een meisje. Op vwo is dit aandeel 80%. Bij de technische profielen binnen alle onderwijstypes is het aandeel jongens juist hoger.
Subtiel, maar met grote gevolgen
Om leerlingen gelijke kansen te geven, pleiten wij als VHTO daarom om leerlingen breed te laten oriënteren op verschillende studies en beroepen. En laat daarbij ook counterstereotiepe beroepsbeoefenaars zien, zoals een mannelijke verpleger of een vrouwelijke technicus. Een andere belangrijke actie is om decanen, mentoren en docenten bewust te maken van dat zij ook ideeën hebben over wie welk beroep zou uit kunnen oefenen. En die ideeën kunnen het advies dat iemand krijgt beïnvloeden.
Aan beleidsmakers de oproep om de rol van die vooroordelen over wat mannen horen te doen of wat vrouwen horen te doen ook mee te nemen in hun beleid. Want het speelt helaas nog een rol. Subtiel soms. Maar wel met grote gevolgen.
Over de auteur
Andju Soekhai is projectleider Girls’ Day bij VHTO Expertisecentrum Genderdiversiteit in bèta, techniek en IT. Ze werkte na haar hbo-studie Chemische Technologie jarenlang in de olie- en gasindustrie. Sinds 2022 werkt ze bij VHTO.
Foto: Femto Engineering
