‘t Stationnetje, een plek voor eigen ontwikkeling, het werken aan school of het maken van sociale contacten. Voor jongeren die graag willen werken aan hun doelen, ongeacht wat die doelen zijn, is het de perfecte plek. Wat voor mogelijkheden zijn er allemaal bij ’t Stationnetje?

Wat is ’t Stationnetje?

‘t Stationnetje is een plek voor jongeren tussen de 14 en 28 jaar. Er zijn verschillende locaties in Friesland en je kunt hier terecht als je aan je doelen wil werken. Wil je weer naar school, beginnen met een baan maar weet je niet waar je moet beginnen of wil je een heel ander doel bereiken? Dit kan hier allemaal en je kunt je ontwikkelen op tal van verschillende punten. Je komt snel in gesprek met het team projectmedewerkers van ’t Stationnetje, zij hebben interesse in wat jouw doelen zijn. Zo kunnen zij jou het beste helpen en zich inzetten om jou deze doelen te laten bereiken.

Ontstaan

’t Stationnetje is ontstaan met het idee om jongeren een stem te geven. Voor de medewerkers is het belangrijkste doel dat jongeren zelf een grote rol in hun eigen ontwikkeling spelen, maar dat ook doen met een helpende hand van het team van ‘t Stationnetje. Eigen ideeën van jongeren worden vaak niet serieus genomen en daar willen ze bij ’t Stationnetje verandering in brengen. Je mag er zijn wie je bent, en worden wie je wilt zijn op welke manier dan ook en dat wordt enorm gestimuleerd.

MDT

MDT, ofwel maatschappelijke diensttijd, is eigenlijk een ontdekkingsreis naar jouw talenten of de dingen die je leuk vindt. Het gaat over je vrijwillig inzetten voor de maatschappij. Je kan hier terecht voor alle soorten doelen die je wilt bereiken, dit kan dus ook in de vorm van een MDT. Bij ’t Stationnetje geven jongeren zelf invulling aan hun MDT en kan je dus van alles bedenken waarmee jij je wil inzetten voor een ander. Voor deze MDT-reis staat ongeveer 80 uur in 6 maanden. Als je deze reis hebt afgerond, krijg je een landelijk erkend certificaat en een waardering van 175,-. Dit certificaat kan je zelfs toevoegen aan je cv!

Bij MDT is het vooral belangrijk dat je de eigen touwtjes in handen hebt. Bij dit eigenaarschap wordt aangesloten, zodat jouw idee uiteindelijk uitgewerkt kan worden. Er worden hier twee vormen van MDT ‘reizen’ aangeboden: ‘MDT ’t Stationnetje’ en ‘MDT ’t Stationnetje gaat naar school’. Bij ‘MDT ‘t Stationnetje gaat naar school’, wordt het traject via school gevolgd. Dit traject is opgebouwd uit twee delen. Ten eerste volgen de leerlingen een training over zelfontwikkeling en talentontdekking. Na deze proeftraining van twee uur kunnen de leerlingen er zelf voor kiezen om de rest van de training te volgen onder schooltijd. Daarna gaan de leerlingen hun opgedane vaardigheden inzetten voor een maatschappelijk project (60 uur). Natuurlijk kan je ook gewoon binnen lopen met je eigen idee. Dat wordt bij ‘t Stationnetje zeker op prijs gesteld.

Zelf doe ik ook aan MDT, hiermee wil ik mijn schrijftalent ontwikkelen. Later wil ik graag Journalistiek studeren om daarna journalist te worden en voor bijvoorbeeld een tijdschrift te werken. Tijdens mijn MDT wil ik schrijven voor iets als een krant en daarin met een stukje mensen informeren over drugsgebruik bij jongeren. Als zij dit stukje nou goed vinden, en interesse hebben in meer, dan zou ik het ook hartstikke leuk vinden om stukjes te schrijven over onderwerpen die de krant zelf aankaart. Ik heb samen met Angelique Wesselo (jongerenwerker) een mindmap gemaakt over alles wat ik wilde schrijven. Daarna zijn we op zoek gegaan naar kranten die mogelijk interesse hebben. Je wordt dus ontzettend goed geholpen en gestimuleerd om je doelen te behalen.

Themaweken

Naast workshops organiseert ‘t Stationnetje ook themaweken. Een paar van deze activiteiten vonden een aantal maanden geleden plaats. Zo vond ‘Halte Voor Ondernemers’ plaats, waarbij gastlessen gevolgd werden en er in tien weken tijd heuse startende ondernemers van de deelnemers werd gemaakt. Dit is natuurlijk ontzettend handig voor later, en een hele leuke ervaring. Voor de mensen die liever overnachten in zelfgemaakte onderkomens en willen leren overleven in het bos, was er ook zeker een leuke themaweek, Er werd een survivalkamp georganiseerd waarbij deelnemers dit alles en nog veel meer konden doen. Ook was er een zomerkamp, dit was een leuk alternatief voor wie er in de zomer niet op vakantie kon, maar toch wel iets van de zomer wilde maken.

Door: Eric van Oosterhout

Als de neefjes (groep 3 en 6) komen logeren, is het feest. Het is schitterend weer, dus de helft van de tijd liggen ze in ons zwembad. ’s Avonds zitten ze toch wat uitgeput bij het kampvuur. Dat is best wel een beetje spannend. Het bosje achterin de tuin maakt soms rare geluiden. De jongste ligt stevig tegen mij aan, zijn oudere broertje houdt zich stoer.

We hebben het over de eerste schooldagen. Als je net de eerste dagen van groep 3 wat ziek was, is dat best vervelend. “Want weet je, oom Eric, dan leer je lezen, en nu weet ik niet alle letters”. Ik troost hem met de gedachte dat leren lezen iets langer duurt dan een paar dagen. We gaan meteen aan de slag. In het donker bedenken we rijmwoorden (bus-kus), en spellen we wat woorden. Zijn oudere broer vindt ‘chauffeur’ makkelijk en laat meteen zijn oom 'therapie' spellen.

Toen ik zo oud was als hij, vond ik taal ook al zo leuk. Zo waren we weekenden bezig met zoveel mogelijk woorden uit een ander woord halen: treinconducteur, ei, deur, in, roet, reu etc.

Niet iedereen vindt taalspelletjes even leuk. Meer dan tien procent van alle volwassen mensen heeft moeite met lezen en schrijven. We besteden er aandacht aan in de Week van Lezen en Schrijven. Op een mooie bijeenkomst in Assen vieren we het tienjarig bestaan van het 'Bondgenootschap voor een Geletterd Drenthe'. In 2013 nam ik het initiatief om een heleboel partijen bij elkaar te brengen, die wat zouden kunnen doen aan de laaggeletterdheid: gemeenten, de provincie, bibliotheken, huisartsen, bedrijven etc.

We zijn nu tien jaar verder en inmiddels heb ik meer dan honderd Bondgenoten. We proberen in onze eigen omgeving laaggeletterden te herkennen en door te verwijzen naar een passende cursus. Ook proberen we ons eigen taalgebruik zo eenvoudig mogelijk te houden (wat best moeilijk is). We organiseren geregeld activiteiten om kennis te delen en te inspireren.

In de Nieuwe Kolk maken we er met elkaar een mooie avond van. Zo luisteren we ademloos naar Dennis, die onlangs werd uitgeroepen tot landelijke Taalheld. Hij was een van die mensen die lezen heel moeilijk vond. Met veel doorzettingsvermogen en hulp van docenten kreeg hij het onder de knie. Daarmee werd het leven voor hem een stuk makkelijker.

We zijn er nog niet. Nog steeds zijn er in Drenthe te veel mensen die we zouden kunnen helpen. Het peloton Bondgenoten is hiervoor heel gemotiveerd.

Ook u kan helpen. Als u iemand kent, die wel eens ‘laaggeletterd’ zou kunnen zijn, wijs hem of haar dan door naar het Taalpunt in de bibliotheek. Dat zou de start kunnen zijn van een nieuw gelukkig leven met taal.

Door: Leone Verweij, Menno Fenger en Agnieszka Kanas

Bijna 1 op de 6 mensen in Nederland beheersen niet de lees-, schrijf-, reken- of digitale vaardigheden die nodig zijn om zelfstandig te kunnen participeren in de samenleving. Deze beperkte beheersing van de basisvaardigheden leidt tot allerlei problemen voor deze groep. Ze hebben bijvoorbeeld vaker minder goed betaalde banen, verminderd zelfvertrouwen en verminderd grip op hun geldzaken. Het brengt veel onzekerheid met zich mee: mensen zijn angstig voor contact met de overheid, online betalingen doen of reizen met het openbaar vervoer. Het schrijnende is dat er allerlei initiatieven zijn om de beheersing van de basisvaardigheden te verbeteren. Er zijn taallessen, taalcafés, computercursussen, taalmaatjes en nog veel meer. Toch lukt het nog onvoldoende om de doelgroep te bereiken. In het onderzoeksproject ‘Laaggeletterdheid als Barrière voor Participatie’ onderzoeken we hoe de brug tussen de doelgroep en het aanbod kunnen slaan.

De doelgroep bereiken

Dat de doelgroep nog onvoldoende bereikt wordt, komt deels omdat mensen nu vooral ‘toevallig’ in aanraking komen met de bestaande initiatieven, via de wijkteams of via hun eigen contacten bijvoorbeeld. In ons onderzoek kiezen wij daarom voor een andere, meer structurele aanpak. Mensen met beperkte basisvaardigheden zijn bijna drie keer zo vaak afhankelijk van een uitkering als mensen die de basisvaardigheden beheersen. Het is daarom aannemelijk dat onder bijstandsgerechtigden het aandeel mensen dat moeite heeft met basisvaardigheden hoog ligt. Toch is er nog een grote afstand tussen de ‘wereld van werk en inkomen’ en de ‘wereld van basisvaardigheden’. In de wereld van werk en inkomen wordt nog maar weinig gebruik gemaakt van het instrumentarium van volwasseneneducatie. Ons onderzoek focust dan ook op hoe het versterken van basisvaardigheden als integraal onderdeel van de uitvoering van de Participatiewet kan worden vormgegeven.

Het onderzoek

In september 2022 hebben we de handen ineengeslagen met de regio’s Drechtsteden, Pijnacker-Nootdorp, IJsselgemeenten en Zoetermeer, en de organisaties Stichting Lezen en Schrijven, Divosa, Sam en de Vrije Universiteit Brussel. Samen gaan we de volgende vragen beantwoorden:

Hoe kunnen we op een respectvolle manier het niveau van iemands basisvaardigheden meten?

Hoe kunnen mensen die moeite hebben met de basisvaardigheden gemotiveerd worden om naar voor hen relevant aanbod te gaan?

Wat zijn de effecten van het aanbod op de basisvaardigheden, arbeidsmatige- en maatschappelijke participatie en het fysiek en mentaal welzijn van de deelnemers?

Co-creatie

Er is één grote uitdaging als we de wereld van werk en inkomen en de wereld van laaggeletterdheid op elkaar willen aansluiten, en dat is precies het feit dat het twee verschillende werelden zijn. De wereld van werk en inkomen staat bekend als streng, repressief en wantrouwend – ook onder mensen met beperkte basisvaardigheden. De wereld van de bibliotheken, taalhuizen en – meer algemeen – de maatschappelijke zorg en het welzijnswerk heeft een positiever imago, maar is ook vrijblijvender. En we weten ook dat verbetering van de basisvaardigheden alleen slaagt als de klant daar uit zichzelf intrinsiek voor gemotiveerd is. Dus hoe brengen we die twee werelden bij elkaar? Om daar antwoord op te krijgen, vragen we het aan betrokkenen zelf, in co-creatie sessies.

Dit zijn bijeenkomsten waarin we met betrokken partijen, zoals beleidsmedewerkers op het gebieden van werk en inkomen en laaggeletterdheid, bijstandsconsulenten, adviseurs van Stichting Lezen en Schrijven en partners uit het maatschappelijk middelveld, om tafel zitten en brainstormen over de hoe-vraag: hoe kan je basisvaardigheden meten, hoe kan je mensen motiveren en hoe kan dat in de huidige dienstverlening worden toegepast?

In elke regio leidt dit tot andere inzichten en vraagt het om een andere aanpak. Voor ons als onderzoeksteam is het belangrijk dat de input van de professionals leidend is tijdens de sessies, gezien zij de praktijk kennen op een manier die wij dat niet doen. Zo komen de knelpunten die de werk en inkomen professionals ervaren op het gebied van basisvaardigheden aan het licht en kunnen we gezamenlijk oplossingen ontwerpen. Denk bijvoorbeeld aan een training ‘herkennen van laaggeletterdheid’ voor bijstandsconsulenten of een overzicht van het bestaande basisvaardighedenaanbod.

Ervaringsdeskundigen

Ook voeren we gesprekken met ervaringsdeskundigen om te leren welke barrières zij (hebben) ervaren in het verbeteren van hun basisvaardigheden. Van de ene naar de andere leslocatie te worden gestuurd, startniveau-eisen waaraan niet iedereen kan voldoen, angst voor negatieve reacties en aanbod dat ophoudt te bestaan: het is duidelijk dat het mensen niet makkelijk wordt gemaakt, terwijl ze vaak al een enorme horde over moeten om te vertellen dat ze moeite hebben met hun basisvaardigheden. De kennis die wij opdoen in deze gesprekken delen we vervolgens in de co-creatie sessies met de professionals, zodat we de stem van de ervaringsdeskundigen vertegenwoordigen in ons onderzoek.

Een wereld te winnen

Er valt nog veel te winnen op de intersectie tussen werk en inkomen en laaggeletterdheid. Zo worden mensen met Nederlands als moedertaal die moeite hebben met hun basisvaardigheden nauwelijks herkend (terwijl zij de grootste groep vormen), vinden mensen niet altijd het juiste aanbod, en is er weinig zicht op de effectiviteit van het aanbod. En dit alles terwijl het in de wereld van basisvaardigheden alom bekend is dat werken aan de basisvaardigheden loont: mensen worden vaardiger, voelen zich meer onderdeel van de maatschappij en hebben meer kansen op de arbeidsmarkt. Zoals een ervaringsdeskundige het omschreef: “Lezen en schrijven maakt vrij”. En gunnen we dit gevoel niet iedereen?

Leone Verweij is promovenda, Menno Fenger is hoogleraar Institutionele Beleidsanalyse en Agnieszka Kanas is universitair hoofddocent, allen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Voor vragen of opmerkingen kunt u contact opnemen met Leone via a.l.verweij@essb.eur.nl