We leven in een tijd waarin een reclamebureau een politieke aardverschuiving heeft veroorzaakt – of ligt het falende regeringsbeleid ten grondslag aan de fermenterende woede en woekerende frustratie die afgelopen 15 maart in Nederland door stemgedrag tot uitdrukking is gekomen? Anders gezegd: BBB en Caroline van der Plas zijn door ReMarkAble op een opportuun moment gezaaid, men heeft triomfantelijk geoogst en de democratie en het politieke landschap happen naar adem.
Meer problemen dan oplossingen
We leven ook in een tijd waarin een overbevolkte sociale kaart voor de hulpzoekende burger regelmatig meer problemen dan oplossingen presenteert – of heeft de landelijke overheid door alle decentralisaties, transities en herijkingen de Nederlandse gemeenten chronisch overbelast met een loodzwaar pakket aan beleid, maatregelen en uitvoeringsverplichtingen? Anders gezegd: de sociaal zwakkeren en kwetsbaren zijn in onze samenleving nu definitief slachtoffer geworden van een ongebreidelde bezuinigingsdrift en worden niet meer geholpen omdat niemand probleemeigenaar wil zijn.
We leven eveneens in een tijd waarin de sociale basis op last van hogerhand frequent en bestendig aangesproken moet worden – of is de werkdruk van professionals zo hoog dat ze het niet meer kunnen bolwerken en uit wanhoop vrijwilligers(organisaties) als reddingsboei gebruiken? Anders gezegd: het sociaal domein bouwt in toenemende mate op inzet van goedwillende inwoners die verantwoordelijkheden op de schouders krijgen die daar absoluut niet thuishoort.
We leven vooral in een tijd waarin de digitalisering een snel groeiende groep mensen buitensluit – of is het een kwestie van onwil en hang naar vroeger dat steeds meer Nederlanders afhaken zodra een website of smartphone nodig is om met een overheidsinstantie of bestuursorgaan te communiceren? Anders gezegd: sociale en financiële uitsluiting vormen een van de grootste bedreigingen van deze tijd en dragen substantieel bij aan een fundamenteel gebrek aan bestaanszekerheid en groot risico op (langdurige) armoede.
Commissies en pilots
We leven bovendien in een tijd waarin het Rijk onderzoeken, commissies, verkenningen, strategieën en pilots in het leven roept die zelden het beoogde effect hebben – of is men in Den Haag zo gevangen in de eigen bel van hoogopgeleide, vastgeroeste ambtenaren dat ieder contact met de dagelijkse praktijk verloren is geraakt? Anders gezegd: eindeloos pleisters plakken en noodverbanden aanleggen zonder enige langetermijnvisie of idee van duurzame oplossingen heeft van de overheid een krachteloos, niet langer dienstbaar en zichzelf saboterend instituut gemaakt.
Tenslotte leven we ook in een tijd waarin mensen die hulp zoeken en in eerste instantie krijgen vanwege persoonlijk gedrag of problemen, vanwege diezelfde complicaties buitengesloten worden van de gestarte hulpverlening – of is het terecht dat mensen afgerekend worden op bevangen zijn door problematiek die nog niet is doorleeft en waar nog geen zichtbare oplossing voor is? Anders gezegd: de entry-exit paradox zorgt voor nodeloos voortijdig beëindigde trajecten, (kosten verslindende) draaideurklanten en zorgmijders die door systeemblindheid gecultiveerd en gerechtvaardigd wordt.
Dichtbij staan
Zullen we er gewoon eens mee ophouden? Zullen we de handschoen oppakken en het in onze eigen kring gaan doen? Niet langer wijzen, maar in beweging komen. Onze hand reiken. Op persoonlijke titel. Voorbij de grenzen van professionele ruimte. Vanuit liefde en mededogen. Omdat we dichtbij staan, heel goed zien wat er nodig is en de noodzaak kennen. Zullen we?
Maarten Bergman, Zelfstandig trainer en adviseur schuldhulpverlening Coördinator AdministratieMaatje bij de Vrijwillige Hulpdienst Eindhoven
