Op 1 februari stuurde het zorginstituut een interessant rapport naar de minister van Langdurige Zorg en Sport. Hierin valt te lezen dat de huisartsenzorg aan mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) nog flink verbeterd kan worden. De oorzaak? Heel vaak wordt LVB niet herkend. Signalen, die ook heel subtiel kunnen zijn, worden niet opgepikt. Daarnaast weet de huisarts en/of praktijkondersteuner (POH) niet altijd goed te communiceren met de betreffende persoon en er wordt vervolgens ook onvoldoende samengewerkt met andere zorgverleners/ondersteuners in het medisch en/of sociaal domein.
Licht verstandelijke beperking
Ik ben er blij mee! Niet met de constatering natuurlijk, maar wel met dit rapport. Eindelijk! Het geeft een bevestiging van het beeld dat wij in onze dagelijkse praktijk vaak tegenkomen. Overigens zonder verwijten aan al die professionals. “Je gaat het pas zien als je het door hebt” (Cruyff). Maar als je niet weet hoe een LVB te herkennen, dan is het goed reageren en acteren een hele klus. Mensen voelen zich niet geholpen; raken gefrustreerd; blijven terugkomen; claimen aandacht of extra onderzoeken en “wij” gaan ze vooral heel lastig vinden. Maar dat zijn ze niet. Ze begrijpen niet goed wat van hen verwacht wordt en voelen zich overvraagd. Overigens zonder dat ze dit zullen zeggen.
Een LVB gaat niet over. Het is dus een onmogelijke vraag of opdracht aan de “LVB-er” dat hij zich moet aanpassen. Die taak ligt bij ons. Professionals in de zorg- en dienstverlening. Of eigenlijk overal waar mensen, mensen ontmoeten. Wij zullen moeten schakelen en onze manier van communiceren en bejegening aanpassen. Natuurlijk moeten we dan wel “de gebruiksaanwijzing” kennen. Maar dat geldt uiteindelijk in het contact met iedereen.
Wat vaak vergeten wordt, dan wel volledig onbekend is, is dat er in Nederland naar schatting 1,17 miljoen met LVB zijn (SCP 2018). Een hele grote groep dus die het verdient om ook de juiste aandacht te krijgen. Of het nu gaat om zorg en ondersteuning; onderwijs; werk of het gewone dagelijkse leven.
Huisartsenzorg beter en efficiënter
De invalshoek van het onderzoek van het Zorginstituut is het programma Zinnige Zorg. Met de getrokken conclusies kan de (huisartsen)zorg aan mensen met LVB beter, maar ook efficiënter. En dus wellicht goedkoper. Dat is mooi. Maar voor mij is de indirecte opbrengst veel belangrijker. Als we mensen écht zien en écht horen, dan geven we ze ook erkenning. Dan is het vanzelfsprekend dat zij er net zo goed bij horen; onderdeel zijn van onze (soms zeer complexe) samenleving. Dan laten we hen dus gewoon meedoen in een samenleving die graag mensen insluit in plaats van uitsluit.
Stiekem hoop ik op meer van dit soort onderzoeken. Meer sectoren die zichtbaar maken waar verbeteringen mogelijk zijn in het herkennen en omgaan met mensen met LVB. En daarbij ook heel concreet benoemen wat de opbrengsten daarvan zijn. Zodat velen echt een prikkel voelen om onze samenleving inclusiever te maken voor mensen met een vaak niet-zichtbare beperking zoals LVB.
Irene Thuis, Bestuurder MEE Zuid Limburg
