Vroegsignalering van schulden is voordelig voor alle betrokken partijen. Maar hoe richt je als gemeente de processen zo in dat deze aan de eisen van de Algemene Verordening Gegevensbescherming voldoen? Een nieuwe handreiking biedt uitkomst.
Vensen met schulden wachten door de bank genomen lang voor ze om hulp vragen. Gemiddeld is de schuld dan opgelopen tot meer dan veertigduizend euro en zijn er vijfduizend schuldeisers in het geding. Als er eerder bekend zou zijn dat er problematische schulden aan het ontstaan zijn, zou dat vele voordelen hebben. Toenmalig staatssecretaris Klijnsma schreef daarover in februari 2017 in een brief aan de Tweede Kamer: ‘Het kan niet genoeg benadrukt worden dat vroegsignalering van problematische schulden onmisbaar is voor een effectieve gemeentelijke schuldhulpverlening.’ Ze benadrukt in de brief dat vroegsignalering van belang is voor de schuldenaren én de schuldeisers, omdat het de kans vergroot dat de schuld (deels) wordt voldaan. Ook benoemt ze de positieve financiële consequenties voor gemeenten zoals die uit onderzoek naar voren zijn gekomen.
Vraagstuk
Tijdig signaleren dat mensen problematische schulden aan het opbouwen zijn, staat bij de gemeenten nog in de kinderschoenen en er zijn meerdere projecten om gemeenten daarbij te ondersteunen. Binnen het programma ‘Schouders eronder’ voeren een aantal gemeenten pilots uit. Het project ‘Landelijke uitrol vroegsignalering schulden’ ondersteunt gemeenten bij het ontwikkelen van een effectieve aanpak. Het doel is dat vroegsignalering gemeengoed wordt in het hele land.1 Een belangrijk vraagstuk dat daarbij moet worden aangepakt betreft de bescherming van persoonsgegevens. Bij veel gemeenten leven vragen of het verzamelen van meldingen bij crediteuren en het benaderen van schuldenaren die daar zelf niet om vragen met een hulpaanbod wel in overeenstemming te brengen zijn met de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp, de huidige wetgeving) en de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), een Europese verordening die vanaf 25 mei 2018 de Wbp gaat vervangen. Niet zelden worden juridische risico’s gesignaleerd of wordt de stelling betrokken dat vroegsignalering helemaal niet kan. Het project Landelijke Uitrol heeft aan adviesbureau PBLQ opdracht gegeven om een handreiking voor gemeenten te ontwikkelen waarmee gemeenten in staat worden gesteld om vroegsignalering van schulden zo uit te voeren dat dit binnen de kaders van de AVG past. Deze handreiking2 is recent opgeleverd en zal door het project worden gebruikt bij de ondersteuning van gemeenten. In dit artikel gaan we in op de betekenis van bescherming van persoonsgegevens, de hoofdlijnen van de aanpak die in de handreiking wordt voorgesteld en de vervolgstappen die nodig zijn om de komende jaren te komen tot een brede uitrol van vroegsignalering schulden waarbij aan de eisen van de AVG wordt voldaan.
