Kunst en cultuur kan bijdragen aan gezond en gelukkig oud worden. Dat de belangstelling hiervoor de laatste jaren groeit, komt niet uit de lucht vallen. Er is komt steeds meer bewijs voor. Onderzoek laat onder andere positieve effecten zien op het cognitieve vermogen, probleemoplossend vermogen, stressreductie en de fysieke gezondheid van ouderen.
De kracht van kunst voor de aanpak van maatschappelijke vraagstukken is groot. Kunst spreekt de taal van emotie, raakt de harten van mensen en nodigt zo uit tot ander gedrag. Het draagt bij aan individuele ontplooiing, participatie en gezondheid. Uit een onderzoek dat Movisie vorig jaar samen met Windesheim en het LKCA in opdracht van ZonMw uitvoerde, bleek dat er veel kunstprojecten in zorg en ondersteuning worden georganiseerd. Uit het Wat Werkt bij-dossier van Movisie blijkt dat er steeds meer bewijs is dat culturele interventies echt bijdragen aan positieve gezondheid. Positieve gezondheid is door arts-onderzoeker Machteld Huber gedefinieerd als: het vermogen van mensen zich aan te passen en zelf de regie te voeren over de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven. Er worden zes hoofddimensies onderscheiden: lichaamsfuncties, mentaal welbevinden, kwaliteit van leven, sociaal-maatschappelijke participatie, dagelijks functioneren en zingeving.
Cijfers
In 2040 zijn er naar verwachting ruim vier miljoen 65-plussers, waaronder twee miljoen 80-plussers. Dit is 26 procent van de totale Nederlandse bevolking. Het aantal kwetsbare en zorgafhankelijke ouderen neemt naar verwachting toe van bijna 700.000 naar meer dan een miljoen. Naast kwetsbaarheid voor gezondheidsproblemen, kampen veel ouderen met eenzaamheid. Het percentage ouderen dat in een instelling woont, daalt al jaren. Ook ouderen met een zwaardere zorgvraag moeten langer thuis blijven wonen. Naar verwachting gaan steeds meer ouderen voor hun partner zorgen, waardoor het aantal mantelzorgers met geringe draagkracht en zware draaglast toeneemt. Er wordt gezocht naar, en geïnvesteerd in, nieuwe interventies en andere manieren voor ouderen om fysiek en mentaal gezond te blijven, sociaal te kunnen participeren en het leven zinvol te houden. Integraal werken en persoonsgerichte zorg is een van de manieren waarop dit in de praktijk wordt gebracht. Culturele interventies kunnen een bijdrage leveren aan de positieve gezondheid van ouderen en passen in de trend van integraal en persoonsgericht werken.
