Onderzoeksbureau Regioplan bestaat 35 jaar. Een mooie gelegenheid voor een winterwerksessie, waarin we een aantal zogenoemde wicked arbeidsmarktproblemen aan de kaak stelden. Samen met beleidsmakers en andere deskundigen bespraken we daarbij achtergronden en oplossingsrichtingen van deze complexe en meerdimensionale problemen van het arbeidsmarktbeleid.
Veel beleidsproblemen hebben het karakter van zogenoemde 'wicked problems'. Dergelijke problemen zijn complex en worden vaak omschreven als 'veelkoppige monsters'. Volgens Ritter en Webber (1973) onderscheiden wicked problems zich doordat er vaak veel onbekend is over de problemen, het continue beleidsproblemen betreffen, er veel verschillende waarden op van toepassing kunnen zijn en de consequenties van het oplossen van de problemen moeilijk te overzien zijn. Ook is kenmerkend voor wicked problems dat geen enkele partij de problemen alleen kan oplossen en deze ook niet in één keer op te lossen zijn, omdat ze uniek en veranderlijk zijn en bovendien symptomen van andere problemen. Een actueel en veel besproken wicked problem is bijvoorbeeld het kenteren van de klimaatverandering. Maar ook arbeidsmarktproblemen kenmerken zich veelal door hun 'wicked' karakter, aangezien ze vaak complex, moeilijk te overzien en moeilijk op te lossen zijn. Toch worden arbeidsmarktproblemen meestal niet als wicked problems omschreven. Onderzoeksbureau Regioplan greep daarom haar 35-jarig jubileum aan als gelegenheid om eens niet uni-dimensionaal te kijken naar arbeidsmarktproblemen, maar om samen met beleidsmakers en andere deskundigen meer vanuit een integraal perspectief te kijken naar achtergronden en oplossingsrichtingen van een aantal prangende problemen. Dit deden we door op 8 februari een winterwerksessie te organiseren. Marinka Kuijpers, bijzonder hoogleraar Leeromgeving en Leerloopbanen aan de Open Universiteit, trad tijdens de sessie op als inhoudelijk moderator om vanuit haar kennis en ervaring te reflecteren op de aangedragen discussiepunten tijdens de bijeenkomst.
Spil
In ons arbeidsmarktonderzoek bij Regioplan komen we diverse problemen tegen die wij als veelkoppige monsters kunnen bestempelen. De arbeidsmarkt is de spil tussen het economische systeem, met daarin organisaties die producenten en diensten leveren en economische waarde genereren, en het sociale systeem, dat bestaat uit het geheel van burgers, huishoudens, sociale voorzieningen en onderwijs. Nog steeds zijn werknemers nodig om die spil te laten functioneren. Dat levert hen middelen op waarmee hun huishoudens maatschappelijk kunnen functioneren. De arbeidsmarktmotor hapert echter, in bepaalde perioden en voor bepaalde groepen. Dat heeft zowel economische als maatschappelijke gevolgen.
