Tel mee met Taal is een landelijk actieprogramma voor het voorkomen en bestrijden van laaggeletterdheid. Het programma is gestart in 2015 en loopt dit jaar af. Er komt een vervolg voor de periode 2020 - 2024. Er wordt nog hard gewerkt aan de concrete invulling, maar in grote lijnen is het programma bekend.
In Nederland zijn er naar schatting van de Algemene Rekenkamer 2,5 miljoen laaggeletterden van 16 jaar en ouder. 'Laaggeletterdheid' houdt in dat iemand zoveel moeite heeft met de vaardigheid van lezen, schrijven of rekenen, dat dit zijn of haar dagelijks functioneren belemmert. Dat kan thuis zijn, op school of op het werk, als ouder, consument of zorgvrager, of als burger in de (digitale) communicatie met de overheid en allerhande andere instanties. Vandaar dat laaggeletterdheid ook wel 'functioneel analfabetisme' wordt genoemd.
Toename
Sinds veertig jaar wordt laaggeletterdheid door de overheid onderkend als een maatschappelijk probleem en is het een bestuurlijk beleidsdossier. Afgelopen decennia hebben al heel wat landelijke actieprogramma's het licht gezien. Dit met wisselend succes, want ondanks alle acties is de problematiek alleen maar groter geworden. Eind jaren zeventig van de vorige eeuw werd gesproken van maximaal 400.000 laaggeletterden en op dit moment is het aantal dus opgelopen tot 2,5 miljoen. Oorzaken van deze groei zijn onder meer de immigratie, de vergrijzing (mensen die na hun schooltijd weinig lezen, lopen het risico om op latere leeftijd laaggeletterd te worden) en de dalende taalvaardigheid van de jeugd. Dat laatste is misschien wel het meest zorgwekkend. Mogelijk heeft het te maken de kwaliteit van het onderwijs die onder druk staat vanwege onder meer het docententekort. Kinderen die met een taalachterstand aan hun schoolloopbaan beginnen halen deze vaak niet meer in. Bovenal is de 'ontlezing' de grote boosdoener. Ongeveer een derde van de Nederlandse tienjarigen ervaart geen of weinig leesplezier, en het percentage laaggeletterde vijftienjarigen steeg van 11,5 procent in 2003 naar 17,9 procent in 2015. Om de trend te keren kwamen in juni de Onderwijsraad en de Raad voor Cultuur met een gezamenlijk advies met de veelzeggende titel 'Lees! Een oproep tot een leesoffensief.' De kabinetsreactie wordt dit najaar verwacht, maar onderwijsminister Van Engelshoven heeft al toegezegd dat het advies zal worden meegenomen in de vervolgaanpak van Tel mee met Taal.
