Iedereen moet zijn of haar verantwoordelijkheid nemen. Maar neemt de rijksoverheid zelf haar verantwoordelijkheid wel? De participatiemaatschappij zou ervoor moeten zorgen dat mensen in hun kracht komen te staan. Maar het keukentafelgesprek roept juist vaak onmacht op bij mensen die hulp nodig hebben.
De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de Participatiewet zijn ontworpen opdat mensen hun verantwoordelijkheid nemen en actief deelnemen aan de samenleving. Zo wordt voorkomen dat ze onterecht afhankelijk zijn van anderen; of dat anderen kosten maken (belasting betalen) die mensen zelf zouden kunnen dragen. Zo bezien is het logisch dat mensen een tegenprestatie leveren voor een uitkering.
Participatie is een groot goed. Maar het moet geen excuus zijn om mensen in de kou te laten staan. Daarom dient er een goed evenwicht te bestaan tussen eigen verantwoordelijkheid en ondersteuning. Om dat te vinden is het belangrijk om zicht te hebben op de taken van de overheid. Haar belangrijkste verantwoordelijkheid is het vormgeven van een rechtvaardige samenleving. De meningen over wat rechtvaardigheid is lopen nogal uiteen. Maar het heeft iets te maken met gelijkheid en vrijheid.Als decentralisatie zo’n goed idee was, dan had er een startsubsidie bij moeten zitten.
Waarom zijn die twee begrippen zo belangrijk? Mensen willen zelf bepalen wat ze doen. Het is op een bepaalde manier een belediging als anderen ons daarin beperken zonder goede reden.