Er zijn voldoende aanwijzingen dat de voorziening jobcoaching werkt voor mensen met een beperking. Tegelijkertijd zijn er veel zorgen over de beschikbaarheid en kwaliteit van deze voorziening. Het VN-verdrag voor mensen met een beperking wijst de weg naar betere waarborgen bij goede jobcoaching.
Jobcoaching is een verwaterd begrip geworden, waardoor het onduidelijk is wat er werkelijk mee wordt bedoeld. In dit artikel richt ik me expliciet op jobcoaching als persoonlijke ondersteuning, als arbeidsplaatsvoorziening. Een voorziening waarmee noodzakelijke ondersteuning wordt geboden aan een werknemer met een beperking en zijn werkgever. Waarmee (duurzaam) functioneren in werk mogelijk wordt gemaakt. In de WIA, Wajong en Participatiewet (artikelen 35.2.D, 22.2.D en 10.1) is deze voorziening, als persoonlijke ondersteuning, apart benoemd. Dat is niet voor niets. De wetgever heeft zo de beschikbaarheid van deze voorziening willen waarborgen. Immers: als iemand werk heeft, maar dat werk alleen kan verrichten met die voorziening, moet die voorziening wel beschikbaar zijn. Net als voorzieningen voor mensen met een auditieve (doventolk) of visuele beperking (aanpassingen ICT). Daarom onderscheiden arbeidsplaatsvoorzieningen zich van diensten als nazorg en toe- leiding naar werk. Er zijn voldoende aanwijzingen dat persoonlijke ondersteuning werkt. Een harde effectiviteitsstudie is er helaas niet. Diverse rapporten maken duidelijk genoeg dat de voorziening nut heeft.1
Gemeenten
Op dit moment worden veel diensten onder de naam jobcoaching aangeboden, al dan niet met een andere inhoud. Hoe is dat zo gekomen? Als gevolg van de (decentrale) Participatiewet, rapporteert de Inspectie SZW (ISZW)2, bestaan er bij gemeenten verschillend beleid en uitvoering van de persoonlijke ondersteuning. De wens om onder meer persoonlijke ondersteuning regionaal te harmoniseren lukt meestal niet. Gemeenten wijzen jobcoaching verschillend toe: op aanvraag van de werkgever (meestal 'interne' jobcoach), minder vaak op aanvraag van de werknemer en vaak op ambtelijk aangeven. Gemeenten huren jobcoaches in, of stellen ze zelf aan. Het aantal uren, de uurtarieven en de duur van de ondersteuning kunnen enorm verschillen, vaak inhoudelijk beperkt onderbouwd. Er zijn gemeenten die vragen om gecertificeerde jobcoaches. De brochure 'Aan de slag met jobcoaching' van de Programmaraad geeft relevante informatie over de betekenis van jobcoaching en stimuleert regionaal eenduidig aanbod van jobcoaching. Tegelijkertijd legitimeert de brochure beleidsoplossingen en financiele afwegingen waarbij de kwaliteit volgend is en niet leidend. Dat het Schakelpunt Landelijke Werkgevers helpt deze werkgevers te ontlasten van gemeentelijke verschillen (als bij jobcoaching), is nog niet gebleken.
