Door: Irene Thuis, directeur/bestuurder van MEE Zuid-Limburg
Dat klinkt natuurlijk best wel heftig. Maar eerlijk gezegd voelt het soms ook wel zo. We zijn het met zijn allen eens dat 'het' anders moet. Wat precies? Nou, onze zorgconsumptie moet echt omlaag. Dat is duidelijk en bekend. “Op deze manier kunnen we niet doorgaan”. We horen het vaak genoeg: te duur, te weinig zorgpersoneel. Een echt zorginfarct dus.
Met man en macht wordt gezocht naar oplossingen. Terecht, want het is één van de grootste vraagstukken in ons land. Maar wat mij steeds weer verbaast, is dat die oplossing vooral gezocht wordt binnen de zorg zelf. En dat terwijl iedereen tegelijkertijd de mond vol heeft over ‘preventie’.
Begrijp me niet verkeerd, ik ben niet tegen de zorg. Heus niet, ik ben er zelfs blij mee. Voor als het nodig is! En dat is echt niet bij iedere casus het geval. Waarom wordt de oplossing zo vaak gezocht binnen de zorg zelf? Wie doe je daar een plezier mee? Niet de burger die een zorgetiket opgeplakt krijgt of het kind dat voor altijd een ‘jeugdzorgkind’ zal zijn. Zeker, als het nodig is, vooral (jeugd)zorg inzetten, geen probleem. In mijn dagelijkse praktijk zie ik echter dat gemeenten keuzes maken om (Wmo)zorg in te zetten, omdat dit goedkoper is dan de professional uit het voorliggende veld. En een subsidiekraan kan je makkelijker dichtdraaien dan het korten van de toegezegde gelden in tienjarige contracten. Tja, dat lijkt me een beetje korte termijn rekenen. Natuurlijk kost een uur begeleiding van een mbo-professional minder dan de inzet van een hbo-cliëntondersteuner of -sociaal werker. Maar hoelang duurt die inzet en wat zijn de langetermijneffecten?
Ook zie ik veel zorgorganisaties inzetten op preventie. Klinkt eveneens heel goed, maar zou die preventie juist ook niet moeten komen van de professional die daarvoor is opgeleid? En werkt die bij de vrijwilligers- of professionele organisaties die per definitie acteren in het preventieve, voorliggende veld?
Ik merk dat de discussies soms totaal de verkeerde kant opgaan. Dat is in ieder geval het gevoel dat ik eraan overhoud. De financiële component krijgt regelmatig de overhand. En dan zal het vast zo zijn dat een zeer grote zorgorganisatie goedkoper bepaalde acties kan uitzetten dan een kleinere organisatie in het sociaal werk. Maar het vraagstuk is uiteindelijk veel groter dan de beurs van dit jaar, of die van het aankomende ‘ravijnjaar’ bij gemeenten.
Gelukkig ben ik een optimistisch en positief mens. Dus, hoe krijgen we het tij gekeerd? Hoe zorgen we dat we de goede discussie op tafel krijgen? Dat het duidelijk wordt dat de sleutel voor de oplossingen gezocht moet worden bij de basis, de sociale basis.
Hupsakee… uit de overtuigingsmodus stappen en een echt goed gesprek gaan voeren met elkaar over de inhoud. Waar draait het om in het leven? Wat maakt mensen gelukkig en wat hebben zij echt nodig? Ook dat klinkt best wel heftig want het zijn grote vragen. En de vragen kennen vele antwoorden. Een andere bril opzetten helpt dan vaak om weer eens wat andere perspectieven te zien. Een zotte bril misschien?[1] Helpt het om wat minder economisch en met een wat filosofische inslag onze grote vraagstukken te bezien? In mijn regio gaan we dat in ieder geval proberen. Want met het dichtdraaien van kranen en verdelen van steeds schaarser wordende middelen, gaan we de oplossing echt niet vinden!
[1] Govert Derix, Lof der Sociale Zotheid, juni 2024.
