Werken, ik heb er zoals veel mensen niet elke dag zin in. Een dagje op de bank tv-kijken, of een dagje op stap met vrienden is meer uitnodigend. Ik heb echter helemaal geen hekel aan mijn werk. Als beleidsmedewerker bij de gemeente Dijk & Waard kan ik een bijdrage leveren aan de lokale samenleving, en dit sluit aan bij mijn brede interesse in maatschappelijke ontwikkelingen. Ook draagt het bij aan mijn persoonlijke ontwikkeling. In dit alles gaat er om dat ik goed werk lever, en het feit dat ik een lichamelijke beperking heb staat niet centraal.
Positie mensen met een arbeidsbeperking
Het College voor de Rechten van de Mens (hierna: het College) houdt toezicht op de uitvoering en naleving van het VN-Verdrag voor de rechten van mensen met een beperking in de Nederlandse samenleving. Afgelopen februari heeft het College de resultaten gepubliceerd van een derde onderzoek naar de positie van mensen met een beperking op het gebied van het zelfstandig leven in de maatschappij, onderwijs en werk. Omdat ik uit eigen ervaring weet wat werk voor meerwaarde kan brengen richt ik me in deze blog op het thema arbeid.
Uit de meting van het College blijkt dat 64% van de mensen met een beperking geen betaalde baan heeft. Ter vergelijking: van algehele beroepsbevolking had in hetzelfde jaar 22% geen baan. Uit het onderzoek blijkt dat hoe zwaarder de handicap van iemand is, hoe moeilijker het is om te werken. Hiernaast blijkt dat mensen met een lichamelijke beperking of chronische aandoening minder vaak behoefte hebben aan aanpassingen op het werk dan mensen met psychische aandoening. Dit kan zijn doordat de eerste twee doelgroepen al zelf over aanpassingen beschikken. Wel zijn er een positieve trends op te merken. Sinds 2016 vinden mensen met een lichte lichamelijke beperking en mensen met meerdere chronische ziekten vaker een baan.
Breng oorzaken in kaart
Ondanks dat het aantal mensen met een beperking met een baan tussen 2016 en 2020 is gestegen, blijft de arbeidsparticipatie van deze groep mensen achter lopen ten opzichte van de algehele beroepsbevolking. Ook kan de vraag worden gesteld of deze toename betekent dat de positie van mensen met een beperking op de arbeidsmarkt daadwerkelijk is verbeterd aangezien deze trend de algemene economische ontwikkeling in deze periode volgt. Nu ben ik er niet van op de hoogte of er al onderzoek is gedaan naar de oorzaken van deze achterliggende positie van mensen met een arbeidsbeperking. Volgens mij moeten deze oorzaken wel het uitgangspunt zijn voor het kunnen ontwikkelen van effectief arbeidsmarktbeleid. Uit eigen ervaring weet ik dat hoger opgeleiden met een beperking geen ondersteuning krijgen bij solliciteren. Volgens mij heeft het meerwaarde als ook deze groep ondersteuning krijgt, vooral ten aanzien van de communicatie over hun talenten en beperkingen.
Mogelijke oplossingen
Om de arbeidsmarktpositie van mensen met een beperking te verbeteren moeten er volgens mij verschillende dingen worden ondernomen. Met een individuele benadering moet er in kaart worden gebracht wat iemands talenten en beperkingen zijn en welke maatschappelijke activiteiten hier het beste bij passen. Een betaalde baan is een mooi streven, maar als dit voor iemand niet haalbaar is moet maatschappelijke toegevoegde waarde het uitgangspunt zijn, bijvoorbeeld vrijwilligerswerk. Omdat iemands talenten en beperkingen kunnen veranderen is coaching gedurende een gehele loopbaan belangrijk. Verder kan het denk ik helpen als er beter inzichtelijk wordt gemaakt welke vraag er op de arbeidsmarkt is. Hierdoor komt er meer inzicht in waar iemands talenten het beste kunnen worden ingezet. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat iemand niet één gehele functie kan invullen, maar misschien onderdelen van meerdere functies.
Concluderend stel ik dat het komen tot een inclusievere arbeidsmarkt niet alleen een inspanning vraagt van mensen met een arbeidsbeperking en werkgevers. Hiervoor is ook een investering van de overheid nodig.
Geraadpleegde bron: Inzicht in inclusie III | Mensenrechten
Mark Homan, Beleidsmedewerker sociaal domein Werkorganisatie gemeente Heerhugowaard & Langedijk / Algemeen bestuurslid CP Nederland.
