DOOR Irene Thuis
In juni verscheen de Monitor cliëntondersteuning 2020 van het RIVM met cijfers en ervaringen. Een serieus instituut met een serieus rapport en serieuze bevindingen. Vijf jaar nadat “cliëntondersteuning” als een wettelijke verplichting in de Wmo en Wlz is opgenomen, is er weliswaar een beetje vooruitgang te zien, maar ik word nog steeds niet heel blij van de conclusies. Zeker 50% van de potentiële gebruikers (en dat zijn mensen die cliëntondersteuning écht goed kunnen gebruiken in onze complexe wereld) weten helemaal niet dat cliëntondersteuning bestaat. Misschien nog erger; zo’n 46% van de zorgprofessionals die mensen zouden kunnen verwijzen, weten er niet van. Hoe kan dat nou? Zo blijven er heel veel kansen liggen om mensen, waar mogelijk preventief, te helpen.
Niet handig
Gemeenten en zorgkantoren zijn in de basis verantwoordelijk voor de communicatie. En dat is logisch op dit moment, want iedere gemeente heeft de cliëntondersteuning op haar eigen manier geregeld. Maar deze resultaten uit dit onderzoek roepen bij mij niet voor de eerste keer de vraag op of dit wel zo handig is.
We hebben er toch allemaal belang bij dat mensen snel en “zo gewoon mogelijk” verder geholpen worden met hun vragen? In plaats daarvan worden meer en meer zorgindicaties afgegeven.
En dan nog maar weer een keer de onafhankelijkheid. Daar zijn al zoveel woorden over geschreven. Ik wil dat niet herhalen. Maar ook nu blijkt dat cliëntondersteuners in opdracht van gemeenten niet altijd onafhankelijk kunnen werken. En burgers voelen, ervaren dat ook. Dat was nou precies niet de bedoeling.
Wie komt er nu in beweging?
Het rapport van het RIVM is zeker niet het eerste rapport met deze conclusies. Meerdere serieuze onderzoeksbureaus hebben in de afgelopen jaren vergelijkbare bevindingen en conclusies op papier gezet. Maar wie komt nu in beweging? Wie pakt de handschoen op en heeft de moed om niet langer te wachten? Wie gaat een concreet voorstel doen om alle bevindingen van de afgelopen jaren te vertalen naar bijvoorbeeld een nieuw wetsvoorstel of een Algemene Maatregel van Bestuur? Je zou denken dat de huidige periode van de kabinetsformatie daar een ideale periode voor is. Want nu kunnen er nieuwe, andere keuzes gemaakt worden.
Meedenkers gevraagd
Ik weet zeker dat er genoeg ondersteuning is van meedenkers, die graag hun steentje willen bijdragen. Die dat doen op basis van onderzoeken maar ook hun eigen ervaringen. De Nationale Ombudsman; de directeur van Sociaal en Cultureel Planbureau bijvoorbeeld; zij schreven eerder al goede aanbevelingen voor verbeteringen. Maar vooral ook de ervaringsdeskundigen zelf. Mensen die door de inzet van cliëntondersteuning hun leven weer goed op de rails hebben gekregen of eindelijk de zorg hebben gevonden die ze nodig hebben. En juist ook die mensen die nu nergens terechtkomen omdat ze simpelweg de weg niet weten of door niemand op het spoor van cliëntondersteuning zijn gezet. Hun stem wordt nog steeds veel te weinig gehoord! Het gaat niet alleen om de mensen die bij allerlei verenigingen en belangenorganisaties zijn aangesloten, dus misschien kost het wat meer moeite ze te vinden. En precies dat is misschien wel de grootste reden dat we beter naar hen moeten luisteren!
Wie neemt de uitdaging aan? Wie gaat nu aan de slag ook al is het pas 6 jaar na de invoering van het huidige systeem? Ik sluit aan in de rij van meedenkers; ik maak er graag mijn agenda voor vrij!
