Zij zijn niet statistisch significant, dus verander ik de wet niet. Aldus staatssecretaris Van Ark over de uitkomsten van de experimenten Participatiewet. Zij bedoelt de uitstroom naar betaald werk: het maakt niet uit of cliënten meer of minder worden gecoacht, helemaal vrij worden gelaten of onder het oude regime vallen. De experimentgemeenten deelden in de vorige nummers van Sociaal Bestek hun aanpak en ervaringen. Daaruit spreekt een heel andere toon. Namelijk dat er eindelijk ruimte is voor het goede gesprek tussen cliënt en consulent, voor het (altijd bedoelde maar in praktijk moeilijk haalbare) maatwerk. Dat staat ook wel in het eindrapport, maar krijgt helaas weinig aandacht. De extra begeleiding en de inhoudelijke gesprekken dragen bij tot een beter welbevinden, meer sociaal vertrouwen en zelfredzaamheid. Iets anders, wat de Ombudsman ook telkens meldt en wat ook al lang bekend is, is de angst om bij uitstroom toeslagen te missen en er op achteruit te gaan. Arbeid moet lonen, juist een VVD-staatssecretaris zou toch hier toch iets aan moeten doen.
Wat ik zelf in de experimenten lees: ze werden door consulent en cliënt gezien als een bevrijding van de knoet die de P-wet feitelijk is. Laten we wel wezen: de P-wet is een negatief korset voor beiden. Opgezet vanuit het mensbeeld van de jaren negentig van de calculerende burger. De wet laat zich lezen als een blauwdruk, een afvinklijst van gedragingen die bestraft moeten worden, met de reductie van cliënten tot niet-willers en niet-kunners. Dat druist in tegen elementaire pedagogische uitgangspunten, menselijke en professionele waardigheid. Josien Arts merkt dan ook op in haar artikel in dit blad dat het voor consulenten in de huidige context bijna onmogelijk is de noodzakelijke ondersteuning te bieden. De P-wet als onderdeel van 'de' decentralisatie!
Vrijheid voor professioneel handelen moet je in de huidige wet (die dus niet verandert) goed zoeken en vooral durven en doen. Dat doet men in Oss, en hoe ze dat daar voor elkaar krijgen, staat ook in deze Sociaal Bestek. Dat er meer schuil gaat achter (niet) kunnen en (niet) willen, leggen Anne Werners en Lissa Hollmann uit, een eyeopener en tegelijk reiken zij een praktisch handvat aan. 'Kennis spreekt, maar wijsheid luistert', aldus Jimi Hendrix. De wijsheid van de consulent die naar de cliënt luistert en de wijsheid van Den Haag die naar de uitvoeringspraktijk luistert. Hopelijk laat de praktijk zijn stem een keer luid en duidelijk horen.
