Armoede heeft een grote invloed op de gezondheid. Financiële zorgen en gebrek aan perspectief leiden tot stress. De impact is groter als de financiële problemen langere tijd aanhouden. Dat vraagt om een gecombineerde aanpak van armoede en gezondheid. Het stimuleringsprogramma Gezond in… van Pharos en Platform31, helpt gemeenten op weg.
Voldoende bewegen en gezond eten? Iemand met huurschulden heeft wel wat anders aan zijn hoofd. Hoe langer die situatie aanhoudt, hoe groter het effect op de gezondheid, vertelt adviseur Frea Haker van Gezond in…, het stimuleringsprogramma voor de lokale aanpak van gezondheidsachterstanden, dat wordt uitgevoerd door Pharos en Platform31. ‘Armoede heeft niet alleen psychische gevolgen, maar werkt op den duur ook in op je fysieke gestel. Stress zorgt bijvoorbeeld voor een verhoogde cortisolwaarde, die invloed heeft op onder andere bloeddruk of nachtrust.’ Andersom kunnen gezondheidsproblemen zorgen voor financiële problemen: ‘Wie bijvoorbeeld te ziek is om te werken, komt al snel in een neerwaartse spiraal terecht. Om daar uit te komen is passende ondersteuning belangrijk.’
Gezondheidsachterstanden
Maar eerst wat feiten: mensen met lagere inkomens en een lagere opleiding, leven gemiddeld zes jaar korter en zelfs vijftien jaar minder in goed ervaren gezondheid dan mensen met een hoge opleiding. Deze verschillen noemen we gezondheidsachterstanden. De gevolgen van gezondheidsachterstanden houden niet op bij een mindere kwaliteit van leven en meer gebruik van gezondheidszorg. Het is een proces dat zichzelf versterkt en waarbij oorzaak en gevolg door elkaar lopen. Een slechte gezondheid heeft een belemmerende invloed op opleiding, werk en andere vormen van maatschappelijke participatie. Andersom leidt een gebrek aan maatschappelijke participatie tot een slechtere gezondheid. Bij sociaal economisch kwetsbare mensen, bijvoorbeeld inwoners van aandachtswijken, blijkt een slechte gezondheid naast schuldenlast de belangrijkste barrière te zijn om aan het werk te komen. Het vraagstuk hoe gezondheidsachterstanden terug te dringen is verweven met allerlei andere sectoren, zoals onderwijs, werkgelegenheid, volkshuisvesting en het sociale domein. Gebrekkige gezondheidsvaardigheden hangen nauw samen met gezondheidsachterstanden. Juist mensen met een lage sociaaleconomische status hebben relatief vaak beperkte gezondheidsvaardigheden, ofwel moeite om informatie over gezondheid te vinden, te begrijpen en toe te passen. Wie adviezen van een huisarts of de bijsluiter bij medicijnen niet goed begrijpt, loopt direct een gezondheidsrisico.
