Ervaringsdeskundigheid staat steeds meer in de belangstelling: ook in de sociale zekerheid en soms zelfs binnen uitvoeringsorganisaties. Cliëntenraden lijken het summum van de inzet van ervaringsdeskundigheid. Niet iedereen ziet dat zo. Over ervaringsdeskundigheid binnen cliëntenraden is nog maar weinig geschreven. Een goede reden om dat nu wel te doen.
Vooral in de ggz-sector, verslavingszorg en maatschappelijke opvang komt een groeiend aantal ervaringsdeskundigen in dienst van instellingen. Cliëntenorganisaties pleiten steeds vaker voor de inzet van ervaringsdeskundigheid en beperken zich daarbij niet tot de zorg. Via het project Open voor Werk boden cliëntorganisaties vanuit eigen ervaringsdeskundigheid voorlichting aan gemeenten over re-integratie.1 Gemeenten staan positief tegenover ondersteuning aan cliënten vanuit cliëntenorganisaties. ‘Elkaar helpen’ in plaats van ‘inzet van professionals’ zou op alle fronten wel eens meer resultaten kunnen laten zien. De sector Werk en Inkomen heeft ook de eerste schreden gezet bij het in dienst nemen van ervaringsdeskundigen. Een aantal gemeenten werkt met armoede- ervaringsdeskundigen, zoals dat in België al veel langer gebeurt. En er zijn opleidingen voor ervaringsdeskundigen. De ggz kent zelfs beroepscompetentieprofielen en het is wachten op het moment dat dit ook gebeurt in de sociale zekerheid.
Verschillende (voornamelijk buitenlandse) onderzoeken tonen aan dat inzet van ervaringsdeskundigheid effectief kan zijn. De begeleiding van mensen verbetert. De aansluiting met cliënten neemt toe. Ervaringsdeskundigen kunnen bovendien professionals helpen hun behandeling en begeleiding af te stemmen op cliënten. In de ggz staat dit sterk in het teken van herstel en is de ervaringsdeskundige een onmisbare factor.
In dit artikel staan we vooral stil bij de vraag hoe ervaringsdeskundigheid een rol speelt of kan spelen bij cliëntenraden, meer specifiek in de sociale zekerheid. Cliëntenraden vervullen vanuit hun ervaringsdeskundigheid een taak in het verbeteren van beleid en dienstverlening. Het lijkt zo logisch als wat. Toch is over ervaringsdeskundigheid en cliëntenraden in de sociale zekerheid verbazingwekkend weinig geschreven. Movisie stelt dat gemeentelijke adviesraden de leefwereld van cliënten bij de gemeente moeten inbrengen.2 De Landelijke Cliëntenraad (LCR) heeft altijd benadrukt dat in een cliëntenraad hoofdzakelijk cliënten moeten zitten, zodat hun leefwereld aan tafel zit. Wat is eigenlijk die waarde van ervaringsdeskundigheid in de praktijk? Maar om te beginnen: wat is ervaringdeskundigheid?
