Economische mechanismen zorgen ervoor dat niet iedereen die dat wil een baan heeft. Daarom ontstaan er initiatieven vanuit de samenleving, van burgers en ondernemers. Ook gemeenten hebben daarin een rol. Zij kunnen vliegwielen in gang zetten die maatschappelijke initiatieven versterken en werkgelegenheid en participatie bevorderen. Een overzicht van nieuwe mogelijkheden.
Werkloosheid wordt vaak, en tegen beter weten in, gezien als individueel probleem dat afhankelijk van de tijdgeest en de financiële (on)mogelijkheden opgelost dient te worden met re-integratietrajecten, gesubsidieerde arbeid, social return on investment, social inclusive werkgeverschap, loonkostensubsidie, fraudebestrijding, tegenprestatie voor de uitkering en nog veel meer. Nederland heeft er in 25 jaar zo’n honderd miljard euro aan uitgegeven.
Het heeft niet echt structureel geholpen en dat is logisch: er zijn 120.000 vacatures tegenover 645.000 werklozen in Nederland. En ten minste een miljoen werkzoekenden als je ‘tegen-wilen- dank-zzp-ers’ en niet-geregistreerde werkzoekenden ook meetelt. Het wordt tijd om deze waarheid onder ogen te zien: betaalde banen zijn er simpelweg niet genoeg voor iedereen, en dat is een constante. Zelfs vóór 2008 toen de economie op volle toeren draaide, was er niet voor iedereen die dat wilde een betaalde baan.
Dit wordt de komende jaren niet beter. Betaald werk aan de onderkant verdwijnt door bezuinigingen (bijvoorbeeld in de zorg en de kinderopvang). Werk voor de middenklasse verdwijnt door automatisering en robotisering. In het onderste segment van de arbeidsmarkt zal naar verwachting de arbeidsmarkt steeds ruimer worden. Want ook steeds meer middenmoters zullen op dit werk aangewezen zijn, omdat zij niet in staat zijn door te stromen naar het hogere arbeidsmarktsegment.
