Armoede in Nederland neemt toe. Meer dan 1,25 miljoen mensen hebben een inkomen onder de armoedegrens. Voor gemeenten is de aanpak van armoede momenteel misschien wel de belangrijkste opgave. Het Movisie dossier ‘Wat Werkt bij de aanpak van armoede’ zet in feiten en cijfers uiteen wat de beste manieren zijn om armoede aan te pakken.
Sinds de economische crisis is de armoede in Nederland met ruim een derde gegroeid. In 2013 hadden ruim 1,25 miljoen mensen een inkomen onder de armoedegrens, in 2007 waren dat er iets minder dan 850.000 personen. Een groot deel, meer dan 410.000 personen, leeft al langer dan drie jaar in armoede. Volgens de auteur van het dossier, zelfstandig onderzoeker Jurriaan Omlo, is het bepalen van de omvang van armoede een lastige opgave. ‘Zo kiest het SCP voor een beperkte benadering van armoede, namelijk in termen van financiële tekorten. Maar groeit de erkenning voor de opvatting dat armoede meer is dan alleen een kwestie van een gebrek aan inkomen. Het heeft ook betrekking op maatschappelijke participatie en sociale uitsluiting. Armoede is een breed en meervoudig vraagstuk dat gepaard gaat met talloze problemen. Zo weten we uit onderzoek dat armoede samengaat met slechte fysieke en psychische gezondheid, waaronder stress, depressies, chronische aandoeningen, een lagere levenstevredenheid en een kortere levensduur. En kinderen blijken op school slechter te presteren, overtreden vaker de regels en zijn onzeker door de schaamte die armoede met zich meebrengt.
Empowerment
Een effectief armoedebeleid gaat uit van een brede benadering van armoede en investeert in empowerment. Dit vraagt van overheden en professionals om op verschillende niveaus te interveniëren. Motiverende gespreksvoering, wilskrachtoefeningen en oplossingsgericht coachen laten positieve resultaten zien in het versterken van veerkracht, volharding en de creativiteit van mensen om met moeilijke levensomstandigheden om te kunnen gaan. Volgens Hanneke Mateman, projectleider Effectiviteit van Movisie, moeten sociale professionals vooral het zelfvertrouwen en zelfbewustzijn helpen ontwikkelen door mensen in armoede te begeleiden bij het ontwikkelen van hun eigen vaardigheden. ‘Ook de steun van familie, vrienden of buren, oftewel het sociale kapitaal, is onmisbaar, en lokale initiatieven zoals buurtrestaurants, ruilsystemen en buurtmoestuinen die de kwetsbare groepen met succes weten te bereiken.’
