Laatst sprak ik uitgebreid met een vakgenoot. Hij kent het werkveld schuldhulpverlening al vele jaren. We spreken onder andere over wetgeving, over noodzakelijke grondige herziening, over stoppen met pleisters plakken. We zien allebei dat het zo niet langer kan. We zijn ook niet de enigen. Sterker nog, steeds meer actoren, ook politici, juristen en onderzoekers, zien dat fundamentele hervorming noodzakelijk is. De roep om verandering zwelt aan en is niet meer te ontkennen.
Door: Maarten Bergman
Schone lei voor schuldhulpverlening
Wat mij betreft gaat dat veel verder dan alleen een schone lei voor schuldhulpverlening. Zonder herdefinitie van het minimuminkomen, het afschaffen van het verdienmodel in de incasso industrie en de wijziging van de financiering van beschermingsbewind, is samenvoeging van het minnelijk en wettelijk traject schuldhulpverlening zinloos. Al deze terreinen moeten onderdeel zijn van een integrale hervorming. Dat betekent dat er iemand moet opstaan die de moed, visie en het mandaat heeft om domein overstijgend te acteren.
Natuurlijk hoort bij nieuwe wetgeving ook een centraal registratiesysteem. Legio deelregistraties die zelfs samen geen compleet beeld van de schuldenproblematiek geven, zijn velen een doorn het oog. Bovendien zijn hier verschillende commerciële bureaus actief. Het bestaan van schulden is in allerlei opzichten big business geworden. Een miljardenindustrie, waar ook detacheerders en opleiders deel van uitmaken. We hebben recent allemaal gezien wat dat doet met de kwaliteit van de dienstverlening.
Terwijl we gedachten en ideeën uitwisselen, valt me iets op. Dat we het vooral eens zijn. Er is eigenlijk maar één opvallend verschil: hij denkt in systemen, strategieën en anticipeert op (onbewezen) obstakels. Ik niet, omdat ik niets ambieer, alleen het maximaal haalbare wil doen. Zonder voorbehoud. Met als gevolg dat ik in zijn redenaties minder vrijheid van denken herken. Hij streeft naar resultaat, wil effectief zijn, zoekt naar compromissen, censureert zijn gedachten voordat hij ze uitspreekt.
Water bij de wijn
Ik hoor bijna waar hij op het punt staat zich niet te laten hinderen door tactiek en draaiboeken. Om zich dan uiteindelijk toch te laten leiden door de angst voor falen. Hij beoogt verandering, maar doet water bij de wijn omdat hij vreest dat het anders niet gaat lukken, omdat er politieke of bestuurlijke weerstand verwacht wordt. Dat noemt hij stap voor stap. Niet te veel tegelijk willen. De lat niet te hoog leggen. Het zijn precies die sussende teksten die waarlijke vernieuwing in de weg staan.
Intussen bestaan er diverse moties en wetsvoorstellen die min of meer hetzelfde nastreven. Opvallend is dat daarin niet of nauwelijks samenwerking wordt gezocht. Diverse koepelorganisaties zijn ook opvallend stil. Mogelijk uit angst voor verlies van positie. Eigenbelang en territoriumdrift spelen helaas een grote rol, terwijl daarmee de oorspronkelijke drijfveer, de persoon met schulden helpen, geheel uit het oog is verloren.
Handvest presenteren
Daarom stel ik voor om een bondgenootschap aan te gaan. Zonder ego of berekening. Om over de eigen schaduw heen te stappen en belangeloos een breed gedragen Handvest te presenteren. Een voorstel dat de tsunami van alle rapporten en onderzoeken van de afgelopen jaren overbodig maakt.
Een brede alliantie die met overtuigende argumenten (zowel cijfermatig als menselijk) een niet te negeren beweging vormt. Die politieke weerstand doet verdampen. Die beroep doet op het diepere weten dat we allemaal bezitten. Een Handvest Bondgenoten dat maar tot één ding kan leiden: een eenduidig traject dat uitgaat van grenzeloos maatwerk, dat zorg voor de persoon met schulden weer centraal stelt, dat de verantwoordelijkheid bij één regisseur legt, dat schulden kwijtscheldt wanneer er geen draagkracht is, dat niet uitgaat van straffen of tegenprestatie, maar van gezondheid en welzijn.
Wie wil dat nou niet? Iedereen is van harte welkom!
Maarten Bergman, Zelfstandig trainer en adviseur schuldhulpverlening Coördinator AdministratieMaatje bij de Vrijwillige Hulpdienst Eindhoven
